Імперскі сіндром – хвароба цяжкая

Яны ненавідзяць адзін аднаго. Але злы лёс скаваў іх ланцугом узаемных інтарэсаў. Рэжым тутэйшы без падтрымкі Масквы існаваць не можа.

Крамлю таксама без свайго непрадказальнага суседа ніяк не абысціся. А таму зноў даводзіцца выцягваць з ідэалагічных запаснікаў запыленыя дэкарацыі прымітыўнай аперэткі пад назовам “Все хорошо, прекрасная маркиза!” І шакаваць публіку гарачымі абдымкамі. І ўзнеслымі словамі распавядаць пра поспехі ў будаўніцтве “саюзнай дзяржавы”. На чарговы акт старога фарсу можна было б і ўвагі не звяртаць. Але ў апошні час з’явіліся ў ім новыя, занадта небяспечныя матывы.

У перамовах з расійскім кіраўніцтвам пазіцыя рэжыма простая, як цвік. Увосень стан эканомікі пагоршыўся істотна. Як ні хавалі крызіс, ён усё ж вылез і пачаў у краіне гаспадарыць. Каб хоць неяк зменшыць ягоныя наступствы, патрэбны вялікія грошы. З кожным месяцам усё большыя. Колькі б ні пазычалі, а ўсё мала. Таму даводзіцца скарыстоўваць усе магчымасці іх атрымання. Захад надта шмат не дасць. Але сёе-тое пад імітацыю доўгачаканай лібералізацыі пакуль што выбіць можна. А потым яшчэ гэтымі дачыненнямі палохаць саюзніка: не будзе таннага газу і вялікіх крэдытаў – увогуле пойдзем на Захад.

Расійскае кіраўніцтва наконт мясцовай стратэгіі інфармавана выдатна. Яно ідзе на перамовы, добра ведаючы, якія карты ў руках партнёра. І пра ягоны бязвыхадны стан таксама ведае дакладна. Але грошы яму дасць. Магчыма, не адразу. Вялікія грошы. Вось толькі пляскаць у далоні з гэтай нагоды не варта. Пазыка ў Міжнароднага валютнага фонда і крэдыт расійскі – не адно і тое ж. За мільярды МВФ беларусы аддалі дваццаць адсоткаў ад таго, што было ў іх кішэнях. А вось што давядзецца аддаць за “братнюю” дапамогу, можна толькі здагадвацца.

Ніхто не ведае пра тое, на якіх умовах Расія крэдытуе Беларусь. І пра што яны дамаўляюцца падчас перамоваў. Канфідэнцыйных і надзвычай доўгіх. Калісьці беларускае грамадства легкадумна здало ўсю ўладу аднаму чалавеку. Адмовілася ад кантролю. Што ён захоча, тое і зробіць. І зусім не выключана, што беларусам ужо рыхтуюцца вялікія нечаканасці. Занадта непрыемныя.

Тыя, хто сёння кантралюе ў Расіі фінансавыя патокі, людзі прагматычныя. У іх дзеяннях – халодны, цынічны разлік. Сапраўдную цану саўковага праекта “Саюзная дзяржава” яны ведаюць дакладна. Але фінансаваць яго гатовыя напоўніцу. І нават калі цана на нафту ўпадзе да крытычнага ўзроўню і нечым будзе выплаціць заробкі ўласным грамадзянам, для свайго заходняга паплечніка грошы яны знойдуць. Толькі і гэта для радасці не нагода. Хутчэй наадварот.

Сусветны крызіс не абмінуў Расіі. Але там улады ужо ведаюць, як здымаць напружанасць у грамадстве. І дасягаць яго кансалідацыі. У цяжкія моманты на парадак дня ставіцца пытанне далучэння новых тэрыторый. І тады ўсе забываюць пра асабістыя нягоды. Расія “ўстае з кален”. З уладай разам. Імперскі сіндром – хвароба цяжкая.

Расійскае кіраўніцтва жыло ў спакоі амаль паўгода, распачаўшы малую каўказскую вайну. Але яе эмацыйны рэсурс ужо вычарпаны. Сёння трэба знайсці штосьці новае. Шмат каму з крамлёўскіх патрыётаў кіеўскі напрамак здаваўся найбольш перспектыўным. Аднак нечакана высветлілася, што газавая пятля – сродак не зусім надзейны. Атака захлынулася. А народ паразы стратэгам не даруе.

Апошнім застаецца напрамак беларускі. Можна ўзяць рэванш за украінскую паразу. Тут нават закладзена магутная міна, якая чакае свайго часу – усё тая ж “саюзная дамова”. Смяяліся над ёй? Паглядзім, хто пасмяецца потым. Варта толькі яе дэмагагічныя артыкулы напоўніць рэальным сэнсам. Нездарма ж Расіяй кіруюць юрысты і гэбісты. Тым болей, дзяржаўны доўг Беларусі імкліва набліжаецца да крытычнай лічбы. Можна крыху пачакаць – няхай пройдзе кропку незварота. А пакуль будзе выдатна дзейнічаць стратэгія пакрокавага паглынання. Сення неабачлівы саюзнік просіць вялікі крэдыт. Заўтра вымушаны будзе саступіць чарговы пакет акцый “Белтрансгазу”. Потым вымушаны будзе пагадзіцца на стварэнне адзінай мытнай прасторы і сумесную ахову мяжы з Еўразвязам. А там і да адзінай валюты ўжо недалёка. Што далей – зразумела.

А пакуль яны будуць натхнёна дамаўляцца пра фінансавую падтрымку збяднелага рэжыму. І з кожным новым расійскім крэдытам Беларусь будзе страчваць пэўную долю сваёй незалежнасці. Колькі яе яшчэ засталося ў запасе, не ведае ніхто.

І што зусім дзіўна, у гэты час знаходзяцца людзі, якія палымяна заклікаюць да супрацоўніцтва з рэжымам. Бо ён без усенароднай падтрымкі хутка лясне. А пад ягонымі руінамі загінуць можа Беларусь. Ну што тут скажаш!.. Яшчэ добра, што пры гэткім стане грамадства знайшлася хоць адна палітычная партыя, якая заклікала выйсці на плошчу і запатрабаваць адстаўкі сумніўнага гаранта. Было б добра, каб яшчэ знайшлася калі не партыя, то хаця б нейкая суполка, якая абвесціла б свету, што не Дзяржава Беларусь збірае грашовыя пазыкі, а яе збанкрутаваны рэжым. А гэта не адно і тое ж. І будучая ўлада краіны па яго абавязацельствам адказнасці ніякай не нясе. Таму што выбары не былі прызнаныя дэмакратычнымі і справядлівымі. Але ў нас чамусьці пра тую істотную акалічнасць ніхто ўжо і не ўзгадвае. Напэўна, каб не засмучаць уладу. А то яна ляснецца, не вытрымаўшы крыўды, і што тады мы ўсе будзем рабіць?

Для гэтых спадароў ёсць сумныя навіны. Дыктатарская ўлада можа разваліцца і без нашай дапамогі. Калі таго пажадае яе саюзнік. У адзін цудоўны дзень ён прывязе ў зачараваную краіну рахункі за ўвесь комплекс сваіх шчодрых падарункаў. Падмацаваныя юрыдычнымі спасылкамі на абавязацельствы, дадзеныя падчас перамоваў за зачыненымі дзвярыма. Здараецца, што гэткія рахункі прывозяць не на сподачку з блакітнай рысачкай, а на брані суседскіх танкаў. Якія прыходзяць з сяброўскім візітам. Як браты па зброі.

Дзесяці тысяч непахісных, якія ўжо чатырнаццаць гадоў на вуліцах і плошчах ратуюць гонар беларусаў, занадта мала, каб у цяжкі час абараніць яшчэ і незалежнасць. Парупіцца аб гэтым рана ці позна давядзецца ўсім.

Лепей рана, чым занадта позна.