Адраджэнне роднай мовы: досьвед Ірландыі

Пакуль што моўная сітуацыя ў гэтай краіне вельмі падобная да беларускай.

Паводле статыстыкі, ірландскай “у пэўнай ступені” валодаюць 75 % насельніцтва, але карыстаюцца ёю штодня – не больш за 2 %, паведамляе тэлеканал “Белсат”.

Што трэба для таго, каб эфектыўна, крок за крокам адраджаць родную мову ў краіне, якая цягам стагоддзяў была калоніяй іншай, больш моцнай дзяржавы? Гэтае вельмі актуальнае для Беларусі пытанне, высвятляецца, не такое і ўнікальнае ў свеце. Тую ж праблему мае і незалежная Ірландыя, якая да 1922 года была брытанскаю калоніяй і дагэтуль усё яшчэ застаецца пад моцным эканамічным, культурніцкім ды моўным уплывам афіцыйнага Лондану.

Што робяць ірландцы, каб адрадзіць родную мову?

Шыльды

Першае, што ў ірландскай сталіцы кідаецца ў вочы чалавеку, які хоча даведацца пра мовы гэтай краіны, гэта, вядома, надпісы на будынках і дарогах. Усе знакі тут – двухмоўныя, прычым спачатку заўсёды ідзе подпіс па-ірландску, а ўжо потым – па-англійску. А вось і надпіс на дарозе па-ірландску – “lana bus”: гэтая лінія прызначаная толькі для аўтобусаў.

Бары

У дублінскім бары, які мае цяжка вымоўную назву “Конрад На Гэльґе” («Conradh na Gaeilge»), што ў перакладзе азначае «Ірландскі дагавор», размаўляць не на роднай мове дазваляецца толькі замежным карэспандэнтам. Штовечар абмеркаваць творчасць свайго славутага суайчынніка Оскара Ўайлда, а таксама атрымаць асалоду ад традыцыйнай ірландскай музыкі сюды прыходзяць дзясяткі людзей. Творчая эліта краіны, студэнты, проста неабыякавыя.

Стратэгія

Вельмі важным у працэсе адраджэння роднай мовы, з пункту гледжання ўладаў Ірландыі, ёсць і іхнае падтрыманне. У тым ліку фінансавае. З 2010 года ў краіне дзяржава ажыццяўляе адмысловую 20-гадовую “стратэгію развіцця ірландскай мовы”. Задача нумар адзін - палепшыць сістэму выкладання мовы.

Ужо сёння вывучэнне роднай мовы ў мясцовых сярэдніх школах – абавязковае. Вечаровыя ж школы для дарослых наведваюць, вядома, не пад прымусам, а па добрай волі, але такіх школаў, як вось гэтая "Ґэль Лінь" (“Gael Linn”), якой сёлета спаўняецца 60 гадоў, у краіне ўсё больш. І прастора для росту іх папулярнасці, як лічыць дырэктар школы, ёсць. Бо, згодна са статыстыкаю, роднаю мовай у Ірландыі “ў пэўнай ступені” хоць і валодаюць ажно 75 % насельніцтва, але карыстаюцца ёю штодня – не больш за 2 %.

Дапамагае… крызіс

Дарэчы, у звязку з сусветным эканамічным крызісам у ірландцаў з’явіўся яшчэ адзін дадатковы матыў яе ведаць. Апошнім часам вучыць мову даволі шмат людзей пачынаюць для таго, каб палепшыць свае перспектывы на рынку працы. Валоданне ірландскаю моваю – несумненная перавага пры працаўладкаванні настаўнікам або ў дзяржаўную ўстанову”, - тлумачыць дырэктар школы “Gael Linn” Антоне О'Колянь.