10 гадоў пад забаронай: храналёгія «Крамбамбулі»

7 лістапада «Крамбамбуля» прэзэнтуе ў Вільні свой апошні альбом. Але гэта ня будзе апошнім выступам гурту.

Калі зьменіцца канцэртнае заканадаўства і музыкам ня трэба будзе прыніжацца перад уладамі, каб зайграць канцэрт, «Крамбамбуля» будзе гатовая выступаць. У сваім інтэрвію Лявон Вольскі распавёў «Радыё Свабода», як ён упершыню паспытаў напой крамбамбулю, як ён перакладаў песьні Сяргея Міхалка на беларускую мову і як пад іхнія песьні скакалі п’яныя працаўнікі заводаў.

2002: «Пратэст разьядаў знутры, хацелася павыдурвацца»

— Лявон, у вас жа былі іншыя паралельныя праекты: NRM, Zet, да якога, па чутках, вы датычны...

— Так, гітары там наладжваў, тэхнікам быў.

— У прынцыпе, у той час на хвалі папулярнасьці была NRM. Ці нельга было ў межах таго гурту выдаць некалькі альбомаў, якія вы рабілі з «Крамбамбуляй»? Навошта было асобны гурт ствараць?

— Можна было, але між удзельнікамі былі ўжо такія досыць спэцыфічныя стасункі, і хацелася чагосьці новага, хацелася праекту, цалкам адарванага ад нашай рэчаіснасьці.

Музыкі, што ўвайшлі ў першы склад «Крамбамбулі», гралі ў адным вельмі пратэстным, радыкальным і цяжка-рокавым гурце. Але ўвесь гэты пратэст стаў разьядаць знутры, і хацелася чагосьці такога несур’ёзнага, нейкага адхланьня для сябе і для публікі. Каб можна было проста выходзіць і наколькі можна выдурвацца, і каб публіка рабіла тое самае. Не абавязкова зусім прафэсійна выконваць сваю арыю. Галоўнае — даць вясёлы настрой і ня думаць пра заўтрашні дзень.

— І каб зарабляць грошы?

— Ну, у нас там былі ідэі, каб нейкія заказныя канцэрты рабіць, у рэстарацыях выступаць. Але казаць пра сур’ёзны бізнэс тут не выпадае.

— Зь першым альбомам да вас прыйшла народная слава?

— Так, з «Абсэнтам». Тады зьявіліся гэтыя няшчасныя 75% беларускай музыкі на радыё, а круціць не было чаго. Праграмныя дырэктары рвалі на сабе валасы: адкуль набраць столькі беларускай музыкі? Нашы эстрадныя выканаўцы не займаліся запісам. У іх былі адна-дзьве песьні, у рэдкіх-рэдкіх выканаўцаў былі альбомы: у Саладухі, Афанасьевай, можа ў Дарафеевай. А ў астатніх было пару песень, зь якімі яны пад фанэру час ад часу выступалі. І што тады рабіць? Ну ня будзеш жа «Песьняроў» ставіць увесь дзень і ўсю ноч.

Не было годных нумароў, і ўсе ўхапіліся за «Абсэнт». Ён гучаў на розных станцыях. Мы адразу зрабілі кліп. З гэтага і пачалася народная любоў. Хоць гэтая песьня абсалютна вылучаецца з альбома. З намёкам на лірызм, чамусьці стрэльнула менавіта яна.

2003: выраб крамбамбулі ў рэстарацыях і на «Белпі»

— Адкуль вы ўвогуле адкапалі такі напой — крамбамбулю?

— У 1995 годзе Эдвард Зайкоўскі і Галіна Тычко выдалі кнігу «Старадаўняя беларуская кухня». Па рэцэпце з гэтай кнігі Вольга Бабак, журналістка «Радыё Рацыя», прыгатавала крамбамбулю. Яна запрасіла на ўваходзіны сваіх сяброў-знаёмых. Гасьцей частавала цікавым напоем — нейкім вельмі вострым. Справа ў тым, што Зайкоўскі памыліўся ў дазаваньні чырвонага перцу — напісаў што патрэбна дзьве лыжкі.

Мы натхніліся крамбамбуляй, там больш у думках ужо быў той дурнаваты альбом. І калі думалі, як жа назваць усё гэта, то зразумелі, што ўсё ляжала на паверхні. Безумоўна, мусіць быць «Крамбамбуля».

Хоць нам казалі людзі з шоў-бізнэсу, што гэта немагчыма вымавіць сярэднестатыстычнаму слухачу. Людзі ў інтэрнэце потым пачалі скарачаць: пісалі проста «Крамба».

— І ўжо пасьля зьяўленьня гурту крамбамбулю сталі падаваць у рэстарацыях?

— Адразу пачалі варыць расейцы — «Печкі-Лавачкі». На праспэкце шмат дзе варылі. Потым нас сталі вінаваціць, што мы зрабілі легенду, а ніякай крамбамбулі не было насамрэч. Маўляў, яна была недзе ў Гданьску, але ня ў нас. А мы дык увогуле займаемся мітатворчасьцю.

І вось, як ні дзіўна, на Гомельшчыне крамбамбуляй называецца ўсё, што варыцца зь мёдам. Я сам вельмі зьдзівіўся, калі даведаўся пра гэта ад Алены Мікульчык — прафэсійнай кухаркі. Яна родам з Гомля і кажа, што дагэтуль на вёсках там вараць менавіта крамбамбулю. Могуць быць розныя разыходжаньні ў рэцэптуры: недзе журавіны дадаюць, недзе цэдру, розныя спэцыі.

— Дарэчы, у 2003 годзе пачаўся прамысловы выраб напою «Крамбамбуля». Кажуць, што вытворцы натхніліся вашым гуртам.

— Кампанія «Белпі» належыць цікавым беларускамоўным хлопцам — братам Дайнекам, чый бацька — гісторык і пісьменьнік Леанід Дайнека. Яны ў той час кантактавалі з рознымі музыкамі і выйшлі на нас таксама. Мы прапанавалі ім наладзіць фабрычны выраб «Крамбамбулі». Яны падумалі: чаму б не? Мы аддалі брэнд «Крамбамбуля» проста так, безь ніякага для сябе прыбытку. Хіба што Дайнекі дапамаглі нам выпусьціць альбом «Каралі раёну».

Праўда, тое, што яны выпусьцілі, было не зусім крамбамбуляй. Яны проста зрабілі настойку на розных зёлках. Потым, калі мы ўжо не кантактавалі зь імі так шчыльна, я ўбачыў, што яны сталі называць усе свае вырабы «крамбамбуляй». Была нават крамбамбуля-джын на ядлоўцы. Досыць цікавы піярны ход, але не зразумелы для мяне.

2003–2004: «Каралі раёну» зь Міхалком і Кулінковічам

— Вось ад пітнога альбома вы перайшлі да «Каралёў раёну», дзе сьпявалі разам з Кулінковічам і Міхалком. Іх запрасілі ў якасьці гасьцей ці вы разьлічвалі на доўгую супрацу?

— Ведаеце, «Крамбамбулю», хутчэй за ўсё, трэба называць ня гуртам, а праектам. Таму што кожны альбом — гэта новы супольны праект. Першы ствараўся, каб давесьці беларускай публіцы, што ёсьць ня толькі гарэлка і піва, але і іншыя экзатычныя напоі. І ўсе гэтыя напоі былі на прэзэнтацыі альбома. А ў Менску тады не было нават «Гінэсу», яго адмыслова везьлі з Варшавы.

Але сьпяваць адно і тое ж з альбома ў альбом было б нудна. І тут у Ганны, прадусаркі, нарадзіўся плян цікавай інтэграцыі. Бо Саша Кулінковіч займаў адну нішу, Міхалок — іншую, я — таксама сваю. Яна падумала: чаму б нам гэта не аб’яднаць? Дагэтуль музычныя інтэграцыі былі на ўзроўні Веранікі Кругловай, Зьмітра Вайцюшкевіча, NRM са Славам Коранем. Але гэта была ўсё ж такі адна тусоўка. А ўжо «Нэйра Дзюбель» і «Ляпіс Трубяцкі» — гэта ўжо зусім іншыя рэчы.

І мы вырашылі аб’яднаць гэтыя кардынальна розныя тусоўкі хаця б на ўзроўні лідэраў. І яны безь ніякіх там пярэчаньняў пагадзіліся. У альбоме нават гучаць некалькі песень Міхалка і Лёшы Хацкевіча, якія не ўвайшлі ў іхні праект «Саша і Сірожа». Мы зрабілі толькі адаптацыю: пераклалі на мову і цалкам перааранжыравалі. У песьні пра Новы год зрабілі лаціну. У «Крамбамбулі» ўсё як пачыналася ў розных стылях, так і скончылася.

З «Каралёў раёну» пачалося зусім іншае жыцьцё. «Госьці» нават у рознага начальства тэлевізійнага былі на рынгтонах, што было вельмі сьмешна. Нават калі забаранілі, яны гралі ў тых начальнікаў на тэлефонах. І на кожным канцэрце, канечне, быў агульны слэм і ўсеагульная любоў.

2005: гастролі, выступы на заводах і першая забарона

— Да першых забаронаў у 2005 годзе вы актыўна канцэртавалі?

— Мы актыўна канцэртавалі тут і ва Ўкраіне. У нас пайшлі карпаратыўныя канцэрты, і мы былі ўвесь час занятыя. Я нават ня меў часу пісаць новы матэрыял, бо мы былі ў разьездах.

І потым у 2003 годзе зьявілася Гюнэш Абасава ў складзе — гэта быў сапраўдны прарыў. Бо было ясна, што Міхалок супрацоўнічаць стала ня будзе, і трэба было знайсьці нейкую адпаведную замену. І Ганна тады знайшла Гюнэш, і нас панесла ва ўсходні калярыт.

Трэба аддаць належнае Гюнэш: у яе было абсалютна філіграннае выкананьне. Мы паднялі з попелу старажытны азэрбайджанскі гіт 1950-х гадоў — «Кураняткі», — ды перарабілі яго больш-менш сучасна. Гюнэш стаяла з тамбурынам (бубнам), падпявала, а ў сярэдзіне канцэрту быў ейны бэнэфіс. Яна выходзіла на авансцэну й сьпявала пра куранятак, а потым пранізьлівую народную песьню «Айрылыг». Аднойчы мы ў Кіеве гралі, дык мужчына прынёс ёй велізарны букет чырвоных ружаў пасьля гэтага. Ну, ён быў выпіўшы, але зганяў купіў кветкі.

— То бок у вас было ўсё вельмі добра.

— Ну, гэта быў гэткі баль падчас чумы. І неўзабаве пачаліся незваротныя працэсы. Прычым нас забаранілі самых апошніх. Ужо былі ўсіх забаранілі, а «Крамбамбулю» — не. І мы зрабілі такі дурны крок, што выступілі ў Тэатры эстрады. Гюнэш вельмі хацела паказацца ў сваіх родных сьценах, каб усе паглядзелі, як яна крута без фанэры, жывым складам валіць, у тым ліку, нешта блізкае да року. І каб усе там абзайздросьціліся й пападалі.

Пасьля гэтага выступу нас адразу забаранілі, а яе выклікалі кудысьці «на кілім» і паставілі перад выбарам: альбо адбор «Эўравізіі», альбо едзь са сваёй «Крамбамбуляй» у Кіеў. Ну, ясна, што яна выбрала афіцыйную кар’еру. І для нас гэта быў, безумоўна, удар.

— Пасьля таго як вас забаранілі, вы толькі на заказьніках выступалі?

— Так. Справа ў тым, што першая забарона была досыць мяккая. Нам тады здавалася, што ўсё, гамон. Але, напрыклад, ніхто тады ня думаў адсочваць канцэрты ў рэстарацыях, дзе ты мог сыграць канцэрт. Мэнэджэр распаўсюджваў квіткі, увечары рэстарацыя зачынялася на спэцабслугоўваньне, там зьяўлялася 300–500 асобаў. Там граўся паўнавартасны канцэрт, праўда, у не зусім прыдатным для гэтага памяшканьні. Гэта было ня часта, але здаралася.

Ну, і заказныя канцэрты. Першыя забароны ніяк не ўплывалі на карпаратывы, таму што ніхто ня ведаў насамрэч, што ёсьць сьпісы забароненых гуртоў. Ніхто ня думаў, што гэта перарасьце ў глухую забарону.

Тады мы яшчэ маглі граць на розных дзяржпрадпрыемствах. Напрыклад, Мазырскаму нафтаперапрацоўчаму заводу захацелася нейкай экзотыкі. Там, як і на іншых заводах ды фабрыках, былі сярод інжынэраў фаны «Крамбамабулі», пад нас скакалі цёткі з начосам, якія прымалі нашы песьні за чыстую манэту. Мы сьпяваем «Дарагія жэншчыны, мы вас паздраўляем!», і гэтыя «жэншчыны» з начосам і мужчыны чырвоненькія скачуць пад гарэлачку.

— Што яшчэ зьмянілася пасьля забароны?

— Да забаронаў я разрываўся на часткі ў розных там інтэрвію дзяржаўным СМІ: «Советской Белоруссии», БТ, АНТ. Мяне пастаянна цягалі падлеткавыя часопісы. Кожны дзень тэлефанавалі, пыталіся пра тое, пра сёе. І я так кампрамісна, каб не закрануць ніякіх балючых тэмаў, адказваў усім.

А тут забаранілі — і ўсе як выключыліся: ніводнага тэлефанаваньня! Я падумаў, як клясна стала жыць, бо шмат вольнага часу стала. Насамрэч, усе гэтыя інтэрвію былі непатрэбныя, бо мая публіка не чытае «Советскую Белоруссию». Нават тыя, хто выпісвае на прадпрыемствах паводле загаду, тыя галоўныя інжынэры, якія слухаюць «Гасьцей», яны ўсяго гэтага не чытаюць.

2007-2010: Паход у адміністрацыю, адліга, распад першай «Крамбамбулі»

— Потым быў ваш «паход» з адлігай у канцы 2007-га.

— Так, быў дурны паход, гэтая нягеглая адліга. Пасьля я пачаў разумець, што нешта ня тое зрабіў. Бо ўсё роўна было відавочна, што забарона вернецца.

Хоць глябальных забаронаў пасьля 2007-га не было, здараліся адзінкавыя адмены канцэртаў, за якімі стаяла рознае мясцовае начальства. Як я напісаў тую п’есу ў «Доме Культуры», калі загадчыца ДК калоціцца ад страху, ці праводзіць канцэрт. Сцэна «Мазжачок» — яна насамрэч адбылася ў магілёўскім Палацы моладзі. Ганна й Шаблінскі, наш пракатчык, былі выкліканыя ў дырэкцыю, дзе дырэктар доўга-доўга расказваў, як дэцыбэлы нэгатыўна ўзьдзейнічаюць на мазжачок. Хоць гэта было дзесьці ў 2001-м, калі ніякімі забаронамі яшчэ ня пахла.

— Але ж вы ўсё адно выступалі, сталі зьяўляцца на дзяржаўным тэлебачаньні.

— Ня вельмі ахвотна, але, насамрэч, некалькі разоў зьявіліся. Прычым, як высьветлілася, беларускія артысты ў гэтых музычных шоў выступаюць без ганарару і ў досыць цяжкіх умовах — ім даюць грымэрку на 10 чалавек, і яны там усе пераапранаюцца. А некаторыя гэта робяць і проста на калідоры ДК МАЗ, напрыклад, дзе адбываюцца здымкі. Тым часам зоркі з Расеі маюць адну грымэрку для артыста, у якой ёсьць электрачайнік, печыва і ўсё, што замовіла гэтая зорка. Паколькі мы ня вельмі пераймаліся неабходнасьцю ўдзелу ў гэтых праграмах, дык паставілі ўмову: асобная грымэрка для гурту, ганарар, райдэр. Або мы ня ўдзельнічаем. Мэнэджэры доўга абураліся, але змушаныя былі пагаджацца ўрэшце. А яшчэ з таго часу мне запомнілася прэзэнтацыя «Белай яблыні грому», дзе вядоўца распытваў мяне пра забароны. Настолькі вольная была адліга! Але потым яны ўсё гэта падкарэктавалі.

— Ці здарылася вялікае вяртаньне «Крамбамбулі» падчас адлігі?

— У «Крамбамбулі» быў абсалютна зорны канцэрт у колішняй менскай «Шайбе». Гэта было на Дзень сьвятога Валянціна. Быў поўны аншляг, шмат людзей ня здолелі трапіць, бо скончыліся квіткі. А ў правінцыі на нас падзабыліся трохі, бо тры гады без канцэртаў — гэта досыць вялікі тэрмін. Мы правялі канцэртны тур, і ён прайшоў, так бы мовіць, зь пераменным посьпехам.

— Але чаму літаральна праз год пасьля зьняцьця забароны амаль цалкам зьмяніўся ўвесь склад гурту, які існаваў 6 гадоў?

— Калі пачынаюцца дэструктыўныя працэсы — забароны, немагчымасьць пастаянна граць — пачынаецца немінучы працэс развалу. Як толькі выбіла Гюнэш, мы спрабавалі безь яе, але выходзіла зусім ня тое. Яна была заўсёды ў складзе, магла й у тур па Ўкраіне паехаць. Ня тое што Міхалок з Кулінковічам, якія толькі на вялікіх акцыях і ў Менску ўдзельнічалі.

Урэшце людзі стамляюцца біцца аб гэтую сьцяну. Шукаюць сабе іншы занятак, іншую працу. Насамрэч, першыя замены пачаліся яшчэ падчас забаронаў. І, як вынік, за некалькі год была напісана толькі адна песьня — «Дольчэ віта».

2012: адкрыцьцё Вільні

— Як вы прыдумалі праводзіць канцэрты ў Вільні?

— Гэта было ўжо падчас другой забароны, калі мы зразумелі, што ўсё сур’ёзна. Спачатку мы паспрабавалі зрабіць міні-прэзэнтацыю новага альбома «Драбадзі-Драбада» ў пабе «Госьці». З часоў першай забароны мы памяталі, што рэстарацыі — гэта вольная зона. Але тут раптам пачынаюцца таямнічыя тэлефанаваньні, і бедная дырэкцыя рэстарацыі напісала, што канцэрт не адбудзецца праз хваробу вакаліста.

Я тады пайшоў асабіста разьбірацца, кажу, што ня хворы. Але да нас дайшлі зьвесткі, што з розных структур тэлефануюць у рэстарацыю й кажуць, каб не праводзілі гэтых канцэртаў, бо гэта ворагі народу й фашысты.

Стала зразумела, што ўзяліся па поўнай. А ў гэты час толькі зьявіўся клюб «Re:public». Шаблінскі дамовіўся з дырэктарам клюбу, запэўніў таго, што пойдзе да намесьніка міністра культуры, а таму можна вешаць афішы.

Але на дырэктара ўсё роўна наехалі. Ён нават не дачакаўся, пакуль Шаблінскі вернецца ад намесьніка міністра. Ён паглядзеў на ўсю сытуацыю й адмяніў канцэрт, паставіў замест яго міні-фэстываль.

І тады Ганна прыдумала геніяльны ход. Мы сябравалі зь літоўскай амбасадай, Ганна схадзіла на прыём, запыталася, ці можна зрабіць такую схему: калі людзі купляюць квіток, яны атрымліваюць бясплатную візу? Амбасада зьвязалася зь Міністэрствам замежных спраў, і тыя пагадзіліся. Гэта ж Вільні выгадна, бо шмат людзей прыяжджае, ядуць і п’юць у горадзе, начуюць там.

Так пачала працаваць віленская схема. На трох канцэртах мы сабралі прыблізна 3000 чалавек. І ўжо пасьля нас пачалося масавае выкарыстаньне Вільні як канцэртнай пляцоўкі.

2013: Гэта апошні альбом, але не апошні канцэрт

— Як вам дазволілі правесьці вялікі канцэрт у Дудутках у 2013 годзе?

— Ну, я так разумею, што музэі маюць права праводзіць канцэрты бяз гэтых гастролек. Але, шчыра кажучы, ня трэба было гэтага рабіць, бо забарона была ўсё роўна.

У Беларусі гэта быў перадапошні канцэрт. Пасьля Дудутак невядома як прадусар Зьміцер Назараў прабіў наш удзел у «Men’s Fest» у Берасьці. Мы там добра зайгралі свой сэт. Пасьля таго канцэрту нічога не было гады два ўжо, напэўна.

— А ці яшчэ нешта будзе?

— Не, у гэтай сытуацыі нічога ня будзе ў Беларусі. Гэта энэргетычна вельмі цяжка. Калі будзе нейкая мажлівасьць зладзіць, напрыклад на хутары ў Шаблінскага, мы, безумоўна, зайграем. Толькі пры ўмове, што ня трэба браць гастролькі, дазволу на масавае мерапрыемства. Пры ўмове, што ня трэба чакаць, калі прыедзе ўзвод АМАПу, які ўсіх разгоніць. Цяжка браць удзел у імпрэзе, дзе паўсюль бегае люты АМАП, хапае тых, хто сікае пад дрэва. Гэта абсурд, што яны вырабляюць.

— Таму вы абвяшчаеце, што гэта апошні канцэрт і вы сыходзіце ў лясы?

— Я ніколі не казаў, што гэта апошні канцэрт. Я казаў — апошні альбом «Крамбамбулі». А потым, калі зьменяцца часы, калі будзе патрэба, мы можам запісаць адну-дзьве песьні. Але альбомаў больш ня будзем выпускаць, гэта ня мае ніякага сэнсу. Ужо столькі песень напісана, на любую тэматыку. Далей гэтым займацца няма сэнсу.

— То бок мы яшчэ пабачым выступы «Крамбамбулі»?

— Калі будзе мажлівасьць, чаму б і не? Але з гэтымі гастролькамі мы ня будзем ніяк супрацоўнічаць. Паўзьці на каленях у гастрольны аддзел... А зараз яшчэ патрэбныя характарыстыка, тэксты песень, рэпэртуар! Трэба прынесьці цэлы стос папераў, стаць на калені і маліць: «Дазвольце!» А яны: «Не! Паўзі адсюль, сьмярдзючы халоп!». І ты адпаўзаеш. Таму я ня бачу для сябе магчымасьці ўдзельнічаць у такіх гульнях.

— Пасьля адмены гастролек можна чакаць канцэрту ў «Менск-Арэне»?

— Я думаю, толькі пасьля зьмены ўлады, бо карэнным чынам нічога ня зьменіцца. Яны ўжо паспрабавалі дэмакратызаваць канцэртнае заканадаўства. І гэта быў поўны нонсэнс, калі пры найдэмакратычнейшым заканадаўстве былі забароны. Яны не маглі гэтага зрабіць афіцыйным чынам і былі вымушаныя дзейнічаць дзікімі мэтадамі: тэлефанаваць у клюб і казаць: «Што вы там такое праводзіце? Скажыце, што ў вас даты занятыя! Таму што гэта фашысты!».

А цяпер яны наноў увялі гастролькі, каб кантраляваць усё. Да канца гэтай улады гастролькі будуць.

— Прадказаньні Вольскага?

— Гэта неістотна. Бо калі іх ня будзе, усё роўна будзе татальны кантроль, яны ж хваравіта ставяцца да музыкі. Была створаная афіцыйная музычная сыстэма, на датацыях, якая, калі трэба, займаецца абслугоўваньнем улады. Але людзі адчуваюць гэтую штучнасьць і ня надта слухаюць дзяржаўных артыстаў. Таму прафкамы розных прадпрыемстваў мусяць «забясьпечыць яўку», бо гэты артыст «правільны», сярод астатніх сьпявае і патрыятычныя песьні, і таму трэба, каб людзі ў залі былі. Такі вось беларускі шоў-бізнэс. Яны ўсё езьдзяць-езьдзяць на «Эўравізію», марнуюць на гэта грошы, і ўсё ніяк ня могуць хоць нейкае месца заняць, за якое было б ня сорамна. Гэтая сыстэма нежыцьцяздольная, а таму яны й нас забараняюць, таму й ствараюць для незалежнай музыкі неспрыяльныя ўмовы, бо на іхнім тле любы нармальны гурт будзе выглядаць на парадак вышэй.

Канцэрт «Крамбамбулі» адбудзецца ў суботу, 7 лістапада, у Вільні а 19-й гадзіне. Там гурт прэзэнтуе апошні альбом «Чырвоны Штраль», названы ў гонар культавай віленскай кавярні пачатку XX стагодзьдзя, дзе зьбіралася ў тым ліку беларуская інтэлігенцыя. Сярод гасьцей былі Янка Купала й браты Луцкевічы. Ёсьць зьвесткі, што ў 1916 годзе менавіта там адбылася знакавая сустрэча Луцкевічаў з прадстаўнікамі польскіх і літоўскіх колаў, пасьля якой браты вырашылі імкнуцца не да аднаўленьня Рэчы Паспалітай ці Вялікага Княства Літоўскага, а да незалежнай Беларусі, якая і была абвешчана ў 1918 годзе пад сьцягам БНР.