Валянцін Дубатоўка: Беларусаў ва Украіне вельмі паважаюць і чакаюць

Гарадзенскі пісьменнік вярнуўся з Кіева, дзе быў уганараваны прэміяй «Воін Святла».

Журналіст «Радыё Рацыя» пры сустрэчы з гарадзенскім пісьменнікам Валянцінам Дубатоўка на Гарадзеншчыне задаў яму некалькі пытанняў.

– Спадар Валянцін, віншую вас з ганаровай прэміяй «Воін Святла». Здаецца, гэта, наогул, ваша першая прэмія за літаратурную творчасць?

- Дзякуй. Мне, канешне, вельмi прыемна, а пісьменніку яшчэ прыемней, калi яго творчасць заўважаюць. А тым больш, што маю кнiгу заўважылi за межамi краiны.

– Нешта зэльвенцы зачасцілі ў Кіеў па гэту прэмію. Летась яе атрымаў Міхась Скобла за кнігу «Саркафагі страху», а сёлета вы…

- Я ганаруся тым, што за нашым знакамiтым земляком i выбiтным паэтам i пiсьменнiкам Мiхасём Скоблам дадзеную прэмiю прысудзiлi і мне. Я не буду супраць, каб дадзенай узнагародай ушаноўвалi i iншых нашых знакамiтых зямлякоў-гарадзенцаў.

– Сапраўды, ваша кніга «Чужы» ўнікальная. Спачатку прачытала мая 87-гадовая маці, выказала свае думкі, бо яна шмат перажыла і тыя падзеі, якія вы апісалі, ведае. Потым я. Тым больш размова ідзе пра Заходнюю Беларусь… Можа гэту тэму трэба вам і надалей працягваць?..

- Я вельмi ўсцешаны, што мая кнiга спадабалася менавiта вашай мацi. Таму што «Чужы» – якраз пра людзей, якiя на сабе адчулі ўcе жахi тых жудасных гадоў. Мне вельмi не падабаецца выказванне сённяшнiх прапагандыстаў беларускага тэлебачання, якiя любяць падкрэслiваць, што вайна на тэрыторыю Заходняй Беларусi прыйшла толькi ўлетку 1941 года i скончылася вызваленнем ад фашыстаў у 1944 годзе.

Як жа тады быць з тымi беларусамi, якія служылi ў Войску Польскiм i загiнулi восенню 1939 года?.. А iх жа там было некалькі тысяч. А тыя нашы землякi, якiя не вярнуліся са сталiнскiх лагераў смерцi ў 1939-1953 гадах?.. Дый ваенныя дзеяннi на нашых землях не скончылiся з разгромам фашысцкай Германii. Партызанская вайна з акупантамi працягвалася тут аж да канца 50-х гадоў. Праўда, акупанты ўжо былi другiя. Хаця не гэта вызначальна. Галоўнае – гэта няшчасныя, абяздоленыя людзi, якiх раскулачвалi, зганялi ў калгасы i канцлагеры, прымусова вывозiлi ў Германiю i Сiбiр. Карацей кажучы, адны змагалiся за вялiкую Германiю, іншыя – за перамогу сусветнага камунiзму, а простыя людзi пакутавалi, аплаквалi сваiх загiнуўшых родных, нi за што гiнулi і самі.

– Раскажыце трохі пра саму ўрачысць уручэнне прэміі.

- Прэмія ўручалася каля помніка беларусу Міхаілу Жызнеўскаму ў Кіеве. Я ганаруся тым, што мне пашчасцiла трапiць на Майдан. Там нашы браты-ўкраiнцы змагалiся за сваю годнасць. Яшчэ прыйдзе час, i кожны, хто быў на тым Майдане, зможа з гонарам сказаць: «Я змагаўся тады за годнасць сваю i нашу агульную». I тое, што гэтая ўкраiнская прэмiя носiць iмя беларускага патрыёта Мiхася Жызнеўскага, для мяне абсалютна зразумела. Шмат украiнцаў змагалася за свабоду нашай краiны. Таксама i беларусы былi разам з братамi-ўкраiнцамi, калi прыходзiў час змагацца за свабоду Украiны.

I яшчэ. Ведаеце, калi ў 1968 годзе cавецкiя войскi душылi Пражскую вясну, на Чырвоную плошчу ў Маскве выйшлі толькi некалькi iнтэлігентаў пратэставаць супраць агрэсii. Але i да сёння лiчыцца, што тыя пару чалавек, ахвяруючы сябе, выратавалi cумленне цэлага народа. Мне падаецца, што подзвiг Міхаіла Жызнеўскага i ўчынак тых расейскіх інтэлігентаў ляжаць у адной плоскаcцi.

- Які сёння настрой у кіяўлян і ўкраінцаў наогул?

- Абсалютна нармальны. Няма там нiякага развалу. Крамы перапоўненыя таварамi, i скажу шчыра, выбар там большы, чым у нас. Вядома ж, адчуваецца, што краiна ваюе. То тут, то там можна бачыць вайскоўцаў. Узмоцненыя меры бяспекi каля адмiнicтрацыйных будынкаў. Але я вось што хацеў сказаць нашым землякам. Можаце ва Украіну ехаць спакойна, бо беларусаў там паважаюць i ад душы шчыра чакаюць.

– І традыцыйнае пытанне: над чым сёння працуеце, што думаецца і пішацца?

- Спадзяюся, у гэтым годзе пабачыць свет мая новая кнiга «Сiмвал веры». Як быццам усё падрыхтавана. Назва кнiгi гаворыць сама за сябе. Пад адной вокладкай будуць змешчаны недрукаваныя раней аповеды, у якiх я выказваю свой погляд на рэлiгiю i ролю святарства. Для мяне як хрысцiянiна вельмi важна, як зараз успрымаюцца насельнiцтвам нашы традыцыйныя хрысцiянскiя пастулаты. Спадзяюся, што мая новая кніга з цягам часу спадабаецца нашым чытачам.