Цікавы эпізод падчас збора подпісаў у падтрымку беларускай мовы.
24 лютага на неплануемым пікеце Зьміцер Дашкевіч і ягоныя паплечнікі назбіралі 550 подпісаў у падтрымку беларускай мовы. Пра цікавы эпізод актывіст распавядае ў «Фэйсбуку»:
«– Спадар Зьміцер, прывітаньне! – зьвярнуўся да мяне амапавец на чысьцюткай.
– Прывітаньне!
– Як вы думаеце, ці трэба дазвол тут стаяць з подпісамі?
– Думаю трэба.
– І вам дазволілі?
– Так.
– І хто?
– Мне дазволіў стаяць тут Ісус Хрыстос, – адказваю з усьмешкай, але сур’ёзна гледзячы ў вочы.
– Зноў вы за сваё, спадар Зьміцер! – сьмяецца амапавец.
– Канешне, за сваё.
– Але я буду вымушаны паведаміць начальству.
– Калі ласка, вы ўжо трэці, хто будзе паведамляць.
– А што, да вас ужо падыходзілі?
– Канешне.
– І што казалі?
– А што яны мне скажуць, мне ж паставіў тут стаяць Ісус Хрыстос.
Амапавец ужо не сьмяецца. Глядзіць на мяне вельмі сур’ёзна і кажа:
– За мову зьбіраеце?
– За мову.
– І навошта?
– Бачыце, якая сітуацыя, пяцьсот год таму, калі Скарына надрукаваў Біблію, гэта была чацьвёртая ў сьвеце кніга на мове свайго народа. А цяпер ЮНЭСКА ўнесла мову ў сьпіс вымірачых. Адно гэта – прысуд сучаснай беларускай уладзе.
– Ну, давайце мо і я падпішу? – кіўнуў на аркуш амапавец.
– Ну, канешне, падпісвайце, – падсунуў я тэчку.
– І што мне за гэта будзе?
– А што можа быць у Беларусі за падтрымку беларускай мовы?
– Толькі нікому не кажыце, – папрасіў ён падпісваючы.
– Не скажу.
Адбылося неверагоднае – я першы раз у жыцьці загітаваў пад свае ідэі ворага пры нясеньні ворагам службы. У іншыя дні нашая камунікацыя адбываецца іншым чынам, але цяпер мы стаім прыязна размаўляем, амапавец падпісвае мой зварот, а навакольныя і тым больш маладафронтаўцы ня могуць зразумець, што гэта такое робіцца. І я падумаў, а ці праўдзіва гэта будзе, калі мы так і разьвітаемся.
– Паслухайце, Спадар Мікола, – кажу я яму, – а калі вам загадаюць мяне павязаць, вы ж павяжаце?
– Ну, навошта вы так, спадар Зьміцер, – зьніякавеў амапавец, – вы ж тут добра стаіце, я ня бачу нічога забароненага.
– А калі вам загадаюць сфальсіфікаваць на мяне пратакол аб мацяршчыне, а потым ілжэсьведчыць на судзе?
– Спадар Зьміцер, ну навошта вы?
– А вось навошта. Служба ў сілавых структурах у нашай дзяржаве – гэта злачынства перад Богам, бо рана ці позна, але кожнаму дадуць загад фальсіфікаваць ці лжэсьведчыць. Таму, пакуль ня позна, ратуйце душу – бяжыце.
– І куды бегчы, на вашу фабрыку мэблевую?
– А што, на «фабрыку», вазьму ўсіх. Бо вам жа дзяцей трэба карміць?
– Трэба.
– Вось так усе і кажуць. Таму прымаўка і сьведчыць: клопатам пра ўласную сям’ю апраўдваецца любое злачынства. Дык лепш ідзіце мэблю зьбіраць, чым душу ў амапе прадаяцё.
– Нешта людзі радзей падыходзяць? Мо бачаць супрацоўніка ды баяцца?
– Гэта так, бачыце да чаго вы дайшлі – людзі баіцца.
– Добра, тады пайду я.
– Ідзіце, а я застануся, бо мяне тут паставілі, – падміргнуў я яму.
Ён пайшоў, а я застаўся думаць: што гэта было? І як бы паводзіў сябе спадар Мікола ў іншых варунках? Што б зрабіў, каб начальнік ягоны загадаў мяне павязаць? Як бы паводзіў сябе, каб яму загадалі сфальсіфікаваць на мяне пратакол і потым ілжэсьведчыць у судзе? Я вырашыў: не панясу ягоны подпіс сталіністу Карпенку, каб камунякі не палічылі прарыў амапаўскага сумленьня як змову з ідэйным ворагам. Не панясу. Бо так хочацца верыць, што калі амапаўцу Міколу загадаюць сфальсіфікаваць на мяне чарговую справу, ён адмовіцца».