Патрыёт Антон Фурс: Хачу пабіць рэкорд Барыса Кіта

30 красавіка аднаму з заснавальнікаў Саюза беларускіх патрыётаў споўніўся 91 год.

Антон Фурс нарадзіўся 30 красавіка 1927 года ў мястэчку Язна Дзісненскага павета (зараз Мёрскі раён). Вучыўся ў школе ў Язне і і прагімназіі ў Глыбокім, пасля акупацыі паступіў у Глыбоцкую педагагічную вучэльню, пішуць westki.info.

Неяк у 1945 годзе ў Глыбокім трое язненскіх хлопцаў — студэнты педвучэльні Васіль Мядзелец, Антон Фурс і вучань сярэдняй школы Алесь Юршэвіч — пачалі разважаць пра русіфікацыю адукацыі. Прыйшлі да рашэння стварыць патаемную арганізацыю на ўзор віленскіх філаматаў і філарэтаў.

Сябры СБП (Саюза беларускіх патрыётаў) прысягалі пад бел-чырвона-белым сцягам і «Пагоняй» быць вернымі ідэалам свабоды і незалежнасці Беларусі. Праз некаторы час глыбоцкая суполка СБП аб’ядналася з суполкай «За Беларусь!», якая адначасова і незалежна паўстала ў Пастаўскай педагагічнай вучэльні.

Савецкія спецслужбы даведаліся пра існаванне арганізацыі і накіравалі ў яе правакатара, які спрабаваў схіліць юнакоў да збройнага паўстання. Хоць правакацыя не атрымалася, але ўсе сябры СБП былі арыштаваныя і асуджаныя за «антысавецкую дзейнасць».

Антон Фурс, які быў сакратаром глыбоцкай суполкі СБП, атрымаў пятнаццаць гадоў лагераў. Адбываў пакаранне на лесапавале ў Свярдлоўскай вобласці і на будаўнічых працах у Казахстане. Правёў у зняволенні дзевяць гадоў.

Пасля вызвалення ажаніўся з Алесяй Умпіровіч, былой удзельніцай СБП, якая правяла ў лагерах Мардовіі дзесяць гадоў. Не знайшоўшы месца на Радзіме, сям’я Фурсаў выехала ў Казахстан, дзе яны пражылі дваццаць пяць гадоў. Там у іх нарадзіліся дзеці Юрась і Людміла. Толькі ў 1982 годзе Фурсы вярнуліся ў Беларусь, дзе набылі дом у Паставах. Спадарыня Алеся памерла ў мінулым годзе.

Каб павіншаваць Антона Фурса, да яго ў панядзелак прыехалі сябры з Мінска, Лынтупаў, Глыбокага.

Спадар Антон, нягледзячы на свой узрост, выглядае вельмі бадзёра. Ён сам капае градкі, любіць вырошчваць памідоры. А яшчэ ён мае добрае пачуццё гумару. “Я збіраюся дагнаць Барыса Кіта па гадах, а можа нават і пабіць яго рэкорд”, - усміхаецца ён.

- У мяне пытаюцца, ці захоўваю я пост, - кажа спадар Антон. – Я ж дзесяць год адпасціў, таму гэтага мне хопіць на ўсё жыццё. Ды і наогул амаль палова майго жыцця была нялёгкай, часта проста не хапала ежы.

Побач з хатай Фурсаў жыве бусел, але сёлета ён ніяк не мог знайсці сабе пару. Але пакуль чакалі гасцей з Мінска, пара знайшлася!

Госці з Мінска прывезлі Антону Фурсу шмат падарункаў, у тым ліку і вышыванку, якую спадар Антон апрануў.

Удзельнікі імпрэзы ўшанавалі хвілінай маўчання памяць Алесі Фурс, а спадар Антон паказаў верш, які напісаў ёй у 1957 годзе.

Ён сказаў, што у яго было іх шмат, але ён іх спаліў разам з іншымі паперамі. Гэта прыйшлося зрабіць пасля таго, як яны з жонкай з’ездзілі да Ларысы Геніюш на юбілей. Там аказаўся даносчык, таму спадар Антон, каб пазбегнуць непрыемнасцей, і вырашыў спаліць паперы.

Антон Фурс – гэта жывая легенда, на дадзены момант ён адзіны сябра Саюза беларускіх патрыётаў. На жаль, беларускай дзяржаве пакуль не патрэбныя такія героі, але грамадзянская супольнасць не павінна забывацца на такіх людзей.