Слава і подзвігі «ліцвінскага Геркулеса»

Як нашыя продкі адстойвалі незалежнасць у змаганні з Маскоўшчынай.

Ганаровае найменне «літоўскі Геркулес» здабыў сабе выдатны ваявода Вялікага Княства Літоўскага Юры Радзівіл (1480–1541). Гэта былі часы, калі наша гаспадарства адстойвала незалежнасць у змаганні з Маскоўшчынай на ўсходзе і крымскімі татарамі на поўдні. У трыццаці бітвах Ю.Радзівілу даставаліся лаўры пераможца. Сучаснікі так і называлі яго — Victor, што ў перакладзе з лаціны азначае «пераможац».

У 1511 годзе ён разам з слуцкім князем Юрыем Слуцкім і кіеўскім ваяводам Андрэем Неміровічам (які паходзіў з Наваградчыны) начным нападам на татарскі лагер разбілі буйны варожы загон і вызвалілі тысячы палонных суайчыннікаў. Дапамагаў Юры Радзівіл і Кастусю Астрожскаму: слаўнымі былі перамогі над крымскімі татарамі пад Вішняўцом у 1512 годзе і на Альшаніцы ў 1527 годзе. У знакамітай Аршанскай бітве ён адбіў атаку ваяводы Чалядзіна, а пасля на чале лёгкай конніцы пагнаў ворага з пабаявішча.

У 1519 годзе Юры Радзівіл узначаліў шляхоцкае рушанне, якое спыніла пад Крэвам паход маскоўскага войска на Вільню. У тым жа годзе на чале ўласнага рыцарскага аддзела ён дапамагаў Польшчы ў вайне з Тэўтонскім Ордэнам. Невялікі корпус Радзівіла ўзяў шэраг ордэнскіх замкаў — Голанд, Квідзын, Мелшак, Любаву, Брандэнбург ды іншыя, што прымусіла крыжакоў прасіць міру.

Пасля смерці К.Астрожскага Юрыю Радзівілу перадалі вялікагетманскую булаву. З новым правадыром беларускае войска ў 1535 годзе вызваліла Гомельскую і Старадубскую землі ад маскоўскіх заваёўнікаў.

Юры Радзівіл стаў заснавальнікам біржанска-дубінкаўскай галіны роду Радзівілаў, якая дала Айчыне плеяду выдатных дзяржаўных і вайсковых дзеячоў. Яго дачка Барбара — жанчына незвычайнай прыгажосці і трагічнага лёсу — была жонкай вялікага князя Жыгімонта Аўгуста, а сын Мікалай, названы Рудым, прадоўжыў традыцыю вайсковай чыннасці і гэтаксама застаўся ў гісторыі як мужны абаронца нашай зямлі ад ворагаў.