Трэба скінуць цяжар знявагі

Набоўталіся ў гнілым аўтарытарным балоце, годзе — пара і гонар мець!

Чарговы этап, які прайшла Беларусь, неабходна асэнсаваць, падвесці вынікі, зрабіць карэкціроўку планаў. Але аўтарытарны рэжым не ўмее спакойна працаваць на перспектыву, для яго галоўнае — не аддаць уладу. Нават у навагоднія святочныя дні працягваецца чыноўніцкая мітусня, пошукі халяўнага выйсця з эканамічных тупікоў.

Прапаганда сцвярджае: тры чвэрці насельніцтва краіны з аптымізмам глядзіць наперад, лічыць што 2019 год стане для іх паспяховым. Але я, навучаны хлуслівым падлікам галасоў у час выбараў і рэферэндумаў, не магу верыць сацыялагічным апытанням, якія праводзіць дзяржава. Адкуль у беларусаў будзе светлы настрой, калі ў пачатку года на іх галовы заўжды абрынаюцца абрыдлая тузаніна паміж тутэйшым узурпатарам улады і крамлёўскім аўтакратам, павышэнне коштаў на тавары і харч, тарыфаў на паслугі і зніжэнне курса рубля?

Цяпер да фінансавых і гандлёвых праблем, якія надта цяжка вырашаюць Мінск і Масква, далучылася геапалітыка. Высокапастаўленыя расійскія чыноўнікі адкрытым тэкстам пачалі рабіць правакацыйныя закіды, якія тычацца незалежнасці нашай краіны. Неабходнасць узмацнення ціску на Беларусь з мэтай яе далучэння актыўна абмяркоўвае ў суседняй краіне і просты люд…

Расійскі акцёр М. Яфрэмаў на вечарыне ў гонар юбілею вядомай актрысы і тэатральнага рэжысёра Г. Волчак, якую трансліраваў тэлеканал АНТ, чытаў верш з такімі радкамі:

Вернулось всё, что было главным,

В кармане фига, в книге мысль.

Вернулся Крым в родную гавань,

Теперь на очереди — Минск.

Безумоўна, на юбілейных «капусніках» гучаць жарты. Таленавіты акцёр Яфрэмаў — не цемрашал, ён такім чынам высмеяў агрэсіўную палітыку У. Пуціна. Але ўсё роўна нават ад іранічных слоў патыхнула класічнай імпершчынай, якая знаёма беларусам ажно з 1794 года.

Усім вядома, чым скончыліся расійскія «жартачкі» для Украіны, у якую складаную сітуацыю трапіў братні народ. Апошнім часам мілітарысцкае нахабства Крамля неймаверна вырасла, яго ніяк не могуць утаймаваць не толькі крытыка, але і адчувальныя санкцыі міжнароднай дэмакратычнай супольнасці.

Ваяўнічы ізгой не спыняе забіяцкія выбрыкі. У кастрычніку 2018 года ў Латвіі, калі праходзілі выбары ў парламент, адбылася расійская кібератака на сацыяльную сетку: «Товарищи латыши, это касается вас. Граница России нигде не заканчивается. Русский мир может и должен объединить всех, кому дорого русское слово и русская культура, где бы они ни жили, в России или за её пределами». Гукавы зварот быў аздоблены партрэтам У. Пуціна і дзяржаўным гімнам Расіі.

Нядаўна расійскі літаратар Д. Быкаў падзяліўся ўражаннямі: «На прошлой неделе журналистская судьба занесла меня в Беларусь. Честно скажу: никогда я не видел страну такой испуганной. Она не хочет сливаться с нами даже при условии экономических льгот, даже по крымскому сценарию, при условии вкачивания в нее огромных сумм — в которые тоже, кстати, никто не верит.

И если даже слияние России с кроткой западной соседкой, как называл ее Солженицын, станет реальностью — вполне вероятно, что и большинство россиян вместо Путина захотят увидеть президентом именно Батьку.

Думаю, этот сценарий не приходит в головы тем, кто сегодня пытается продлить путинское правление путем переформатирования cоюзного государства. А зря».

Я паважаю шматпланавы талент пісьменніка, але з многімі высновамі ў аналітыцы не згодны. Па-першае, ён слабавата ведае глыбінны ўнутраны стан Беларусі, градус сацыяльнай незадаволенасці і ўзровень патрыятызму людзей, а па-другое, дарма ўзвялічвае А. Лукашэнку і прыпісвае яму заслугі ў станаўленні і абароне незалежнасці. Гэтая фігура даўно знікла б з палітычнага небасхілу, калі б не было прагматычнай дапамогі Расіі.

Што тычыцца вынікаў выбараў кіраўніка ў магчымай абноўленай Саюзнай дзяржаве, то думка Быкава слушная — задураныя прымітыўным піярам і нахабным папулізмам расіяне могуць аддаць перавагу былому саўгаснаму дырэктару. Але У. Пуцін і ўвесь расійскі ўладны клан, алігархат такога не дапусцяць. Як у тым анекдоце: «Ён то з’есць, але хто яму дасць?»

Згаджаюся з Быкавым, калі ён сцвярджае, што «гражданская война является нормальным состоянием русского общества», і тлумачыць: «это такая страна, она неправильно устроена». Для беларусаў суседства з Расіяй — асноўны галаўны боль. Задоўга да маладога калегі ў 1994 годзе ў паэме «Цівалі» я пісаў пра падобныя і адрозныя праблемы, якія справакаваны ў нас прыхаднямі з усходу і падхоплены значнай часткай саміх беларусаў:

Хоць ёсць незалежнасць,

 але і сягоння

Павагі няма да сівой даўніны.

У новых нападках

 на Сцяг,

на Пагоню

Мне чуецца гул грамадзянскай вайны.

Цярновы вянок

 не знялі з роднай мовы,

Ды зноўку яе

валакуць да сцяны.

Калі забіваюць

матуліна слова,

Мне чуецца гул грамадзянскай вайны.

Да Бога расчынены

 кожнаму дзверы,

Але і ў святое ўбіваюць кліны.

У спрэчцы

 за самую «лепшую» веру

Мне чуецца гул грамадзянскай вайны.

Зямля чырванее,

калі хлусяць людзі,

Крывёй пахнуць

 мора і кропля маны.

У тэле-газетных

 распусце і брудзе

Мне чуецца гул грамадзянскай вайны.

………………………………………….

Мы звыклі ў цяжкую хвіліну

кідацца

На пошук чужой,

 а не ўласнай віны.

І ў тым,

 што на ўсё

 ёсць у нас апраўданне,

Мне чуецца гул грамадзянскай вайны.

Да беларусаў і расіян, якія доўга былі пад прэсам «мяккага» таталітарызму і савецкай прапаганды, цяжка даходзяць простыя ісціны. Толькі цяпер, праз чвэрць стагоддзя пасля ўсталявання новага каманднага гвалту, яны пачынаюць разумець сутнасць гэтак званай «харызматычнай» улады, яе грэблівасць да народа, загнанага страхам і дубінкамі ў рабства.

Асабіста я чым даўжэй жыву пры аўтарытарным рэжыме, тым вастрэй адчуваю, як назапашваецца, расце цяжар знявагі, каб ушчэнт раздушыць мой народ. Унутры краіны нашу нацыянальную і чалавечую годнасць штодня абражаюць уладныя манкурты, пустадомкі і боўдзілы, а звонку кідае падачку і адначасова пасміхаецца, цісне прапагандай і тысячамі іншых спосабаў Расія, якая не можа існаваць без імперскай фанабэрыі. Правільна заўважыла канцлер Германіі А. Меркель, выступаючы перад нямецкімі ваеннаслужачымі, размешчанымі ў літоўскім горадзе Рукла: «Мы бачым, што, па сутнасці, амаль усе былыя савецкія рэспублікі, якія не ўваходзяць у Еўразвяз і НАТА, сутыкаюцца з унутранымі канфліктамі, што народжаны Расіяй».

Сучасная эксплуатацыя пры аўтарытарызме нічым не лепшая за былую. Яна нават больш подлая, мярзотная і зняважлівая, бо ў кабалу да хлусаў, невукаў, жулікаў, карупцыянераў трапілі сотні тысяч людзей, якія маюць вышэйшую адукацыю, значныя дасягненні ў сваёй прафесіі і самае галоўнае — сумленне. Натуральна, што ім крыўдна і сорамна.

Зваротны бок свабоды і незалежнасці — гэта адказнасць за краіну і народ, за ўласныя сем’і. Я ўпэўнены, што ў Беларусі хопіць людзей, якія адчуваюць сорам за наш ганебны стан, каб абараніць незалежнасць і пабудаваць годнае жыццё. Трэба скінуць цяжар знявагі. Набоўталіся ў гнілым аўтарытарным балоце, годзе — пара і гонар мець!

Яшчэ аднаго шанцу здабыць незалежнасць у беларусаў не будзе.

Сяргей Законнікаў, sn-plus.com