Ірына Халіп: Муратаў схільны думаць, што перамены ў Беларусі змогуць дапамагчы Расеі

Беларусь ніколі не сыходзіла са старонак «Новой газеты».

Беларуская журналістка расейскай «Новой газеты», былая палітзьняволеная Ірына Халіп лічыць прысуджэньне Нобэлеўскай прэміі міру свайму калегу Дзьмітрыю Муратаву цалкам заслужаным. У размове з «Радыё Свабода» яна распавяла, чым нешараговая асоба Муратава для журналістыкі і як новы Нобэлеўскі ляўрэат ставіцца да падзей у Беларусі.

— «Новая газета», якую ўзначальвае Дзьмітрый Муратаў, лічыцца дэмакратычным выданьнем. У Беларусі адразу па прысуджэньні прэміі ўспомнілі, што Муратаў падтрымаў выступленьні беларусаў 2020 году супраць аўтарытарнай улады. Ці вялікая ўвага рэдакцыі да падзей у Беларусі цяпер, калі на беларускіх вуліцах няма актыўных пратэстаў?

— Хачу адзначыць, што цягам 18 год, якія я працую ў гэтай рэдакцыі, увага да беларускіх падзей заўсёды была пільнай. Большасьць іншых выданьняў рэагавала на навіны зь Беларусі «хвалямі»: пры важнай падзеі пачыналі апісваць іх, а як толькі сытуацыя зноў уваходзіла ў стан такой «брэжнеўскай стагнацыі», — цікавіцца пераставалі.

У «Новой газете» ўсё ня так. Ад мяне заўсёды патрабавалі матэрыялаў пра краіну. Калі няма значных падзей, якія відаць з усіх краін сьвету, тады трэба вышукваць іншыя моманты, якія вызначаюць становішча ў Беларусі, знаходзіць людзей, гісторыі, у цэлым аглядаць сытуацыю. Беларусь ніколі й не сыходзіла са старонак «Новой», цікавасьць да краіны заўсёды была.

— Што ў розныя часы казаў пра Беларусь галоўны рэдактар газэты?

— Дзьмітры Муратаў заўсёды ўспрымаў і ўспрымае падзеі ў Беларусі як нешта вельмі важнае для Расеі. Лёгіка простая: усё роўна хтосьці з нас пацягне за сабой другога. Ці Расея першай стане вольнай, і гэта справакуе хутчэйшыя перамены ў Беларусі, ці наадварот, — спачатку нешта незваротнае адбудзецца ў Беларусі, што адаб’ецца рэзанансам у Расеі.

Хутчэй, на маю думку, адбудзецца якраз другі варыянт. Муратаў цяпер схільны думаць гэтаксама, ён лічыць, што перамены ў Беларусі змогуць дапамагчы Расеі.

— Ці можам мы сьцьвярджаць, што Дзьмітры Муратаў не прапускае падзей у нашай краіне і зьвяртаецца да нейкага беларускага досьведу ў сваёй журналісцка-грамадзкай дзейнасьці?

— Абсалютна так. Тым больш што Муратаў адзін з тых, для каго ўвогуле не існуе дзяленьня праблем па нейкіх дзяржаўных, нацыянальных, тэрытарыяльных прыкметах. Для яго няма чужой трагедыі — выбух гэта недзе ці новая ўспышка COVID-19 зь лятальнымі зыходамі. «Новая газета» піша пра ўсе значныя падзеі сьвету, не канцэнтруючыся толькі на Расеі ці яе бліжэйшых суседзях. Нашы журналісты пішуць пра сьвет, менавіта таму Муратава ведаюць у розных краінах.

Я лічу, што Нобэлеўская прэмія, прысуджаная яму, цалкам заслужаная. Ён варты яе больш, чым хто-небудзь яшчэ.

— Наколькі супадаюць вашы думкі і прагнозы стасоўна палітычнага становішча Беларусі з поглядамі Муратава?

— Я б сказала, што ўсё ж такі супадаюць. Муратаў вельмі аптымістычна глядзіць на будучыню Беларусі. Хаця мы часта спрачаемся: Дзьмітрый выступае з пэўнага прагматычнага боку, а я больш эмацыйная. Часам бывае, што мае маскоўскія калегі, рэдактары выпуску просяць: «Іра, ну не пішы ты больш, калі ласка: мы ўжо заўтра пераможам!» А я ўсё роўна пішу.

— Як Муратаў ставіцца да сваіх творчых дасягненьняў, ці можна казаць, што ён сьціплы чалавек, як пра яго гавораць іншыя?

— Так і ёсьць, ён досыць сьціпла ўспрымае ўласныя дасягненьні. Мне давялося папрацаваць у многіх рэдакцыях да таго, як знайшла шчасьце свайго жыцьця — «Новую газету». І магу сказаць, што Муратаў — адзіны галоўны рэдактар, які можа выскачыць са свайго кабінэту і пачаць скокаць, гойсаць па рэдакцыі, радуючыся за тое, што нехта з нас, журналістаў, напісаў цудоўны артыкул.

Чужыя посьпехі для яго маюць большае значэньне за ўласныя. Ён надае большую значнасьць і перавагу дасягненьням іншых, тых, хто працуе зь ім у адной рэдакцыі.