Марына Адамовіч: Мікалай загадвае мне радавацца

Лідар аппазіцыі дэманструе нязломнасць духа з-за кратаў.

З дня затрымання Мікалая Статкевіча мінула 900 дзён. Журналісты «Новага Часу» спыталі ў яго жонкі і паплечніцы Марыны Адамовіч пра тое, ці быў гэты дзень для іх асаблівым, а таксама пра чарговыя выпрабаванні, якія прынёс этап у глыбоцкую калонію, ды пра тое, што дапамагае трымацца.

— Спадарыня Марына, як вы пражылі ўчарашні дзень? Ці маюць для вас асаблівае значэнне падобныя круглыя даты?

— Учора я напісала Мікалаю чарговы ліст і больш нічым асаблівым гэты дзень не адзначыла. У нас з ім ёсць каляндарык нашых уласных, прыватных падзей, якія мы адзначаем.

А тут — проста канстатуем факт своеасаблівай даты, гэтага адрэзку жыцця, які самы мужны, самы годны чалавек гэтай краіны правёў не дома, не са мной, не сярод сваіх сяброў.

— Ці прыходзяць вам лісты ад Мікалая?

— Лістоў няма ўжо дастаткова даўно. Я амаль цалкам перакананая ў тым, што гэты іх «строгі графік» — тыдзень у адзіночнай камеры, тыдзень у ШІЗА — працягваецца. Альбо я не ведаю, што можа прымушаць людзей так старанна выконваць загады, не перадаваць лісты ад вязняў нават родным. Так што Мікалай альбо зараз у ШІЗА, альбо быў там, і лісты, напісаныя ім пасля выхаду, да мяне не дайшлі.

Штодзённае чаканне гэтых лістоў, традыцыйныя прабежкі да паштовай скрыні, на жаль, усё часцей сканчваюцца нічым.

— Падчас нашай размовы ў лютым, калі Мікалай яшчэ чакаў этапу ў гомельскім СІЗА, вы казалі, што перавод на асаблівы рэжым у Глыбокае — суцэльны жах. Ці спраўдзіліся найгоршыя чаканні ад гэтай установы?

— Я ведаю, што гэта месца з самай паганай рэпутацыяй у нашай краіне. І што рэжым, да якога быў асуджаны Мікалай, увогуле бесчалавечны. Нават калі б не было такога стараннага выканання страшэнных загадаў, у якой бы форме яны не выдаваліся, там усё роўна нялёгка. Але яшчэ я дакладна ведаю, і гэта мая мантра на ўсё жыццё, што паўсюль ёсць людзі. І вельмі, вельмі спадзяюся, што і там яны таксама ёсць.

Само па сабе гэтае месца пакінула вельмі цяжкія ўражанні. Я была там у кастрычніку. Жудасны кантраст шыкоўнай прыроды, восеньскіх фарбаў, дастаткова прыгожай архітэктуры будынка і таго, што ён зараз у сабе змяшчае. Сабака, які ляжаў на доле і плакаў, высунуўшы морду ў шчылінку — гэта квінтэсэнцыя таго, што можна адчуць побач з гэтым месцам. Не кажучы ўжо пра тое, што адчуваюць тыя, хто ўнутры.

Напрацягу дзевяці месяцаў, з дня, калі Мікалая Статкевіча этапавалі ў гомельскае СІЗА, адзін дзень на тыдзень у Марыны Адамовіч праходзіць падобным чынам. Яна прачынаецца, запарвае ў тэрмасе каву, уладкоўвае прадукты для перадачкі, як таго патрабуюць нормы, сядае ў машыну і едзе ў Гомель да мужа — палітыка, якога з 31 траўня 2020 года ўтрымліваюць пад вартай па надуманым абвінавачанні.

— Марына, раскажыце, калі ласка, як вы трымаецеся? Упэўненая, вашае выдатнае пачуццё гумару здольнае развесці нават такія хмары.

— Я ўвогуле не люблю дэпрэсіўныя інтэрв’ю. Мікалай фактычна ў кожным лісце знаходзіць нагоду напісаць нешта смешнае, хоць бы пра сваіх пацучкоў-дзяўчынак у камеры з іхным «перахадзяшчым», скажам так, пацучонкам, альбо пра бойку паміж галубамі і пацукамі. Так што нагода для радасці заўсёды ёсць.

І ў абсалютна кожным лісце Мікалай просіць мяне, загадвае мне радавацца ўсім праявам гэтага цудоўнага жыцця, нягледзячы на тое, што чарната, якая згушчаецца над намі, спрабуе знішчыць жыццёвыя сілы.

Але ж радавацца кожны дзень, весела смяяцца, бавіць час з сябрамі, ездзіць хоць раз на месяц па цудоўных мясцінах Беларусі — на тым і трымаемся. Вось у Мікалая шклянка заўсёды напалову поўная. А можа нават і цалкам поўная, нягледзячы на любыя абставіны. Так што, маючы такі прыклад побач, вельмі цяжка сабе ўявіць, што можна жыць інакш. Іншага жыцця няма. Бог быў настолькі шчодры да нас, што даў нам любавацца гэтым светам. У кожнай хвіліне жыцця можна знайсці рознае.

Сёння за кратамі свой 66-ы дзень народзінаў сустракае Мікалай Статкевіч. Палітык быў затрыманы 31 траўня 2020 года, напрыканцы 2021-га асуджаны на 14 гадоў пазбаўлення волі.

Шукаем пазітыў, чакаем перамен, якія абсалютна непазбежныя, колькі б ні давялося яшчэ іх чакаць.

Як рэаліст, я разумею, што гэта адбудзецца не вельмі хутка. Паводзіны, скажам так, актыўнай часткі нашага грамадства прымушаюць думаць, што ўсё гэта будзе цягнуцца яшчэ дастаткова доўга. Але як аптыміст, я веру ў чорных лебедзяў і ў тое, што ў любым выпадку ўсё мінае.

— У вашых словах адчуваецца дзівосная еднасць з Мікалаем, нават нягледзячы на час і адлегласць. Гэта вельмі натхняльна.

— Мы не адны такія. Думаю, любая нармальная, добрая сям’я, людзі, якія глядзяць у адзін бок, заўсёды адчуваюць адно аднаго, і іх няспынны дыялог заўсёды працягваецца. Я іншым разам пытаюся ў Мікалая, ці пісала пра тое-сёе ўжо ў лістах, а ён кажа, што не. Тады кажу яму, што «значыць, я проста з табой размаўляла, і падаецца, што ўсё ўжо прагаварыла». Яшчэ часта мы пішам адно аднаму ў лістах адначасова пра адное і тое ж, бывае, нават даслоўна. Так што людзі адчуваюць адно аднаго на любой адлегласці, калі іх звязвае нешта важнае і сур’ёзнае.