Уладзіміру Някляеву — 78

Да свайго дня народзінаў паэт падрыхтаваў новы зборнік.

9 ліпеня 1946 года /ru/news/2018/4/24/287472/Уладзімір Някляеў святкуе сваё 78-годдзе. Паэт, празаік і грамадска-палітычны дзеяч атрымаў шмат ўзнагарод за сваю літаратурную дзейнасць, аднак галоўная — гэта прызнанне яго чытачоў.

У свой дзень народзінаў паэт падрыхтаваў новы паэтычны зборнік. На сваёй старонцы ў Фэйсбук ён распавёў, як ставіцца да новай лічбы ў сваім летавымярэнні, і апубублікаваў некаторыя вершы з кнігі.

— 9 ліпеня.

Дзень народзінаў.

78.

У нумаралогіі гэтая лічба кажа, што трэба бачыць сітуацыю такой, якая яна ёсць.

Талковая лічба.

Зыходзячы з сітуацыі, якая яна ёсць, новую кнігу назваў «Без Айчыны».

БЕЗ АЙЧЫНЫ

Кніга турмы і замежжа

ЕРУСАЛІМ

1

Як зброю, Слова ўзяў – і кінуў выклік Богу.

«Не Ты мне – вусце. І не Ты – выток».

Пяском на шкле намаляваў дарогу.

Свой лёс на ёй. А вецер знёс пясок.

Наўпрост за ветрам рушыў. Без дарогі.

Па тым пяску, які пад ногі лёг.

Не сталася над Богам перамогі.

І нават лёс свой ён не перамог.

За крокам крок дакрочыў да пустэчы,

Да прорвы ў ёй, куда сцякаў пясок…

Сіл не знаходзіў на апошні крок.

Цямнела бездань. Ён ступіць не мог.

І нехта ззаду падштурхнуў у плечы.

Ён азірнуўся. Гэта быў не Бог.

2

Яна адна была на месцы тым,

Дзе быць хацела з ім. Ерусалім

Стаяў прад ёй. Яна прад ім стаяла.

«Кахала ты?» – спытаў. Яна сказала:

«Кахала я». – «Чаму ж тады няма

Каханага з табою?» – «Бо турма

Яго забрала і не аддала».

І ўпала з неба Вечная Імгла

На Вечны горад. І за той Імглою

Быў Голас: «Азірніся. Ён з табою.

З табой Імгла. Ты ў смерці не адна».

Але не азірнулася яна.

САНЭТ

Жывеш скрозь болі, роспачы, знямогі,

Каб прачытаць урэшце ў кнізе вед:

«Убогі свет, калі народ убогі,

Народ убогі, калі ўбогі свет».

І не змяніць закон спрадвечна строгі,

Як не змяніць рух зорак і планет,

І хоць на небе абівай парогі –

Такі ж закон і той жа запавет.

І калі ўжо нідзе няма збавення,

Калі, як смецце, свет цябе грабе,

Са свету выйдзі – і ўвайдзі ў сябе,

Як у адзіны дом твой на зямлі,

І пасялі ў ім гонар і сумленне,

Якія, як бяздомныя, жылі.

СЦЯНА

Як мы адолеем гэту разлуку?

Чым мы засыплем бяздонны разлом?

Бесправадная энергія гуку

Нам дапаможа? Пакінуты дом?

Не аціхаюць над ім навальніцы,

Б'юць бліскавіцы люцей і люцей!

Мы не паспелі ў тым доме нажыцца,

Узгадаваць не паспелі дзяцей.

Не ўзгадаваныя, кім яны стануць?

Напаўзабытыя, кім станем мы?..

З болем, з адчаем вяртаецца памяць

Да непабураных сценаў турмы.

Птушкай параненай ледзьве крыляе,

Перамагаючы боль нажавы,

Б’ецца аб сцены, за краты гукае,

Каб адазваўся хоць нехта жывы.

НА ЛЯЗЕ

Андрэю Скурко

Розны лёс у лазы ў сухадоллі – і каля вады.

З глыбіні каранёў набіраюцца сілы галіны.

Зноў наш лёс на лязе. Зноў крывавыя сцелім сляды

Па разрэзаным краі, па рассечаным целе Айчыны.

Зноў у сініх нябёсах чырвонага дыму клубы,

Зноў над безданню мы,

зноў над прорваю шлях абрываецца,

Налятае віхура, выварочвае вецер дубы,

А рачная лаза гнецца долу, але не ламаецца.

Ані вецер яе, ні віхура не возьме на злом.

Нахіляецца долу яна, бы ў малітве манашка.

Лёгка гнецца лаза... Ды галіны адсекчы лязом,

Ці карэнні лязом перарэзаць таксама не цяжка.

Льне лаза да ракі – і плыве разам з ёй у цішы

Да аблокаў, да неба, да Бога ў дзіцячым даверы,

Што не ўзлюбіць Ён тых, хто з лазы выплятае кашы,

І не дасць ім ляза! Ні нажа ім не дасць, ні сякеры!

***

…І што з таго, што ты не паступіўся

Сумленнем, што нікога не прадаў,

Што ты маной ад праўды не прыкрыўся,

Што подласці праходу не даваў,

Даносы не пісаў, не агаворваў

Людзей, якіх і знаў ты, і не знаў,

І сам сабе не наступаў на горла,

Халопам на каленях не стаяў,

Ад панскай ласкі не трымцеў, не млеў,

Не здрадзіў Слову, хлеб не свой не з'еў,

Ніколі і нідзе не ўзяў чужога –

І што з таго ўсяго?!.

Адно: што ты нічога

За хіжасць, подласць, здраду

Не займеў.