«Если открыть окно — телевизор не слышно»

Как живется в квартале напротив «Минск Мира», о котором не все знают.

Если искать улицу Короткевича в Минске, ориентир «через дорогу от Минск Мира» для многих сработает. Хотя небольшая улочка появилась почти на сотню лет раньше известного жилого комплекса. «З аднога боку, гэта тры прыпынкі ад Дома ўраду. З іншага — яшчэ ўсяго семдзесят год таму гэта быў канец горада», — рассуждает историк Антон Рудак, который живет в одном из домов по улице, названной в честь руководителя Минского антифашистского подполья, а не писателя, как думают многие. Realt побывал в атмосферных дворах на Короткевича и пообщался с жителями.

Здесь особенно ощущается весна. Подъезды тонут в деревьях, в тени над входной дверью — целый рядок разноцветных звонков, а на солнце, на доске объявлений, предлагают квартиры в Минск Мире «по очень вкусной цене». Во дворах спокойно, но с ощущением жизни. Не хватает только развешенного после стирки белья и соседа под капотом машины. Вместо него — женщина, которая занимается цветами под окнами дома.

— И зачем я ввязалась в эту ерунду? — показывает на цветы, но старательно продолжает. — Высадила лет пять назад, а теперь мучаюсь и бросить не могу. Растение живое — как-то неудобно мне перед ним. Кто-то любит собак и кошек, а я вот, к несчастью. Это же требует постоянного ухода, а здоровья нет. От соседей мне спасибо не надо, а вот если бы помогли… Но они умные люди, не ввязываются во всякую ерунду.

На детской площадке на качелях сидит женщина. Зовут Татьяна.

— Очень хорошо здесь: рядом есть магазины, кафе, — рассказывает она о своем районе. — Но если бы пришлось выбирать, то я бы с удовольствием пошла в новостройку. Мы в конце 60-х приехали сюда, тогда в доме сделали капремонт, а больше я что-то и не помню, чтобы что-то ремонтировали. В квартирах у нас тепло, но коммуналка у меня в трехкомнатной выходит 80−100 рублей.

«Пано на фасадзе дома подчас капрэмонту замазалі тынкоўкай»

Дом, в котором родился историк Антон Рудак, послевоенный — его построили в 50-х.

— Кажуць, будаваўся ён як адміністрацыйны, а пасля тут пачалі даваць кватэры супрацоўнікам аэрапорта і авіярэмонтнага завода. Так тут у 1975 годзе апынулася сям’я маёй мамы — дзед акурат усё жыццё працаваў на згаданым заводзе. Ён сам трапіў на гэты раён падлеткам, калі ў 1950-ых зруйнавалі іх дом на плошчы Свабоды, а бабуля ўвогуле ўсё жыццё пражыла ў гэтым раёне. Я таксама тут жыву ўсё жыццё, і не хацеў бы пераязджаць. Раён быў своеасаблівым запаведнікам савецкіх культуры і побыту, чым ён мне заўсёды і падабаўся. Напрыклад, на бакавым фасадзе нашага дома было пано з выявай сярпа і молата, якое бессэнсоўна знішчылі падчас капрамонту ў 2011 годзе — проста замазалі тынкоўкай. Пры ўсім маім скепсісе да камуністычнай сімволікі і ідэалогіі, гэтага ўсё-ткі рабіць было не варта. З іншага боку будынку гэтаксама знішчылі пано з годам пабудовы дома. Але калі я пабачыў, што на суседнім доме лічбы году пабудовы пафарбавалі ў салатавы колер, то ўжо не так пераймаўся. Часам нашым сучаснікам усё-ткі не стае пачуцця густу і тактоўнасці да сімвалаў мінулага. Мне вельмі шкада гэтаксама бессэнсоўна зруйнаванага ў 2019 годзе даваеннага будынка менскага аэравакзала на рагу Брылеўскай і Аэрадромнай вуліц, дзе пазней была паліклініка аэрапорта. Шкада ўсіх тых дзівосных савецкіх інтэр'ераў - рыбнай крамы на вуліцы Чкалава з цудоўнай плітачнай мазаікай, альбо аптэкі насупраць з цудоўнай змяёй, у якой з рота лілася ў кубак вада, шкада роспісаў Зоі Літвінавай і Святланы Катковай у Палацы культуры чыгуначнікаў, бессэнсоўна схаваных пад гіпсакардон пару гадоў таму, шкада шыльдачак «Дом высокой культуры быта», якія таксама знікалі з пад’ездаў усяго некалькі гадоў таму, у нас на вачах.

Сама улица Короткевича появилась на пару десятков лет раньше.

— Калі казаць канкрэтна пра вуліцу Караткевіча, наколькі вядома, яна ўзнікла напрыканцы 1930-ых гадоў як пасёлак старога менскага аэрапорта, а назву сваю і статус вуліцы атрымала толькі ў 1964 годзе, — рассказывает Антон Рудак. — Калі хтосьці хоча даведацца паболей пра гісторыю нашага раёна, я б найперш раіў звярнуцца да сайта школы № 90, дзе працуе кіраўніком школьнага музея выдатны краязнаўца Станіслаў Холеў. Тут можна знайсці электронны варыянт распрацаванага ім з калегамі курсу «Раёназнаўства», які дае вычарпальную інфармацыю аб нашым раёне.

Дома по Короткевича, в основном, трехэтажные, есть пару пятиэтажек.

— Як на мой погляд, гэта даволі тыпавыя дамы, збудаваныя напрыканцы 1930-ых гадоў — у пашпартах указаны 1939 год, і, прынамсі, на аэрафотаздымках, датаваных гэтым годам, яны ўжо стаяць. Аэрафотаздымкі дазваляюць таксама параўнаць стан дамоў да і пасля пачатку вайны — сапраўды, і дом № 8, і яго сусед праз вуліцу, № 7, падчас вайны былі пашкоджаныя бомбамі - на месцы знішчанай часткі пад’езду дома № 8 у 2000-ых пастаўлены дом № 8а, а глухі тарэц домма № 7, які застаўся пасля знішчэння крайняга пад’езда, можна бачыць і сёння. Дом № 8 адметны таксама тым, што каля аднога з пад’ездаў тут захаваўся люк з эмблемай НКС — Народнага камісарыята сувязі, які называўся так да 1946 года, калі Народныя камісарыяты ў СССР былі перайменаваныя ў міністэрствы. Дамы гэтыя сапраўды будаваліся для лётчыкаў і жылі ў іх лётчыкі. Я чуў таксама версію, нібыта ў пасляваенным аднаўленні гэтых дамоў удзельнічала вядомая архітэктарка Наталля Макляцова.

Интересуемся у Антона, как изменился район.

—Мне цяжка меркаваць, бо калі бачыш гэтыя вуліцы і дамы штодзень, то многага ўжо і не заўважаеш, памяць проста падгружае старыя тэкстуры, як у кампутарнай гульні. Але нельга не заўважыць, што як грыбы растуць новыя крамы, кавярні, іншая інфраструктура, сёння яны з’яўляюцца, а назаўтра ўжо знікаюць. З’яўленне Мінск Міра, вядома, прыцягвае ўвагу бізнесу да гэтых мясцін. Але мы па-ранейшаму тут самі сабе. Зносіць нас ніхто не збіраецца, даваенныя дамы наогул набылі ў 2011 статус гісторыка-культурнай каштоўнасці. Калі на Караткевіча трапляюць людзі, якія раней тут не былі, я часта чую ад іх, што яны ўвогуле не падазравалі аб існаванні такой вуліцы. Ды й сама вуліца імі ўспрымаецца, хутчэй, як унутрыдваровы праезд. Я сам дужа дзівіўся, калі год з дзесяць таму на ёй спрабавалі нанесці разметку, бо ўсе тут прывыклі хадзіць проста па дарозе. З аднога боку, людзі тут жывуць за тры прыпынкі ад Дома ўраду. З іншага — яшчэ ўсяго семдзесят год таму гэта быў канец горада. Вялізная пустая прастора аэрапорта і сартавальнай чыгуначнай станцыі, якая падступае да вуліцы, толькі ўзмацняла гэтае адчуванне ўскраіны і адчуджанасці. Магчыма, цяпер, з узнікненнем на лётным полі новых кварталаў, нешта зменіцца, але я пакуль гэтага яшчэ не заўважыў.

«Вроде и привыкли к шуму, когда аэропорт был. Но сейчас, как откроешь окно, телевизор не слышно»

Лариса живет на Чкалова — двор тот же, но дом стоит ближе к дороге. Лет до десяти жила с родителями в частном доме здесь же. В 1963-м его снесли, и семья получила квартиру.

— Тогда дома забрали бесплатно, разрушили. А в 1964 году мы заселились в квартиру. Дали уже бэушную. Зал проходной — его и за комнату можно не считать, да еще две узенькие совсем комнатки. Капитальный ремонт тут был году в 90-м. Жильцы просят — но кому до этого дело? Сейчас уже мало осталось тех, кто получал квартиры. Многие уходят. Живут или родственники, или сдают квартиры. Уже и не знаешь, кто живет.

Район женщине нравится, в новостройке жить она бы не хотела.

— Дома-столбики отвратительны. А у нас же дорогу эту большую сделали. На шесть, кажется, полос. Так сейчас газы от машин, шум такой! Раньше здесь аэропорт был — вроде и шумно было, но привычно. А сейчас если открыть окно — телевизор не слышно. В моем детстве здесь было футбольное поле, скверик, а зимой заливали каток.

Ольга снимает квартиру на Короткевича. До этого полгода девушка жила в Минск Мире.

— И мне здесь нравится больше, — говорит она. — До Минск Мира мы с молодым человеком жили в Новой Боровой. За эти годы подустали от цивилизации. Вроде бы все там хорошо. Красиво, и все на месте — салоны красоты, книжные, кафе, соседи все на одной волне, понимают друг друга, обсуждают одни и те же темы, а жизни как будто бы нет. Рафинированно как-то. В Минск Мире мы прожили почти 6 месяцев, платили 450 долларов за двушку с неплохим ремонтом. Потом хозяйка уехала из Беларуси и решила продать квартиру. Сразу думали найти вариант там же — их достаточно, но подвернулся здесь. Пока не жалеем, а наслаждаемся.