Пачнi гаварыць па-беларуску, i табе аддкажуць тым самым

Пакіньце апраўданні, што няма асяроддзя, i пачніце актыўна гаварыць.

У мяне ёсць некалькi сяброў-беларусаў, якiя даволi добра валодаюць беларускай мовай, але па-ранейшаму гавораць на расейскай мове. Яны ўсе выдатна ведаюць, што гэта няправільна, але нiчога не робяць. Я пацікавілася, чаму? Быццам бы, галоўная прычына ў меркаванай «адсутнасцi беларускага асяроддзя», пiша чэшка Святлана Вранова ў газеце «Наша Ніва».

Аднойчы я заўважыла, як мой расейскамоўны сябра Валеры размаўляе з нашым супольным, беларускамоўным сябрам Антосем. Ён цудоўна гаварыў па-беларуску. Я яго запытала:

«Чаму ты з Антосем размаўляеш па-беларуску, а з iншымі па-расейску?»

Ягоны адказ мяне здзівіў: «Калi са мной хтосьці гаворыць на беларускай мове, дык я яму адказваю таксама па-беларуску. А калi на расейскай, я таксама па-расейску». Вось, логіка.

Я задала сябру падступнае пытанне: «Валеры, а цi ты задумваўся часам пра тое, што калi ТЫ будзеш размаўляць па-беларуску, многія будуць ТАБЕ адказваць па-беларуску?

Мой сябра заціх у здзіўленні. Відавочна, пра такое ён ніколі не падумаў.

Дарагія беларусы, адно можна сказаць з упэўненасцю: беларускае асяроддзе не будзе ствараць ніхто іншы, акрамя вас саміх!

Кожны з вас можа пачаць яго ствараць каля сябе. Пачніце з сябе, і вы ўбачыце, што тых, хто прыме гэты выклік, будзе больш, чым вы меркавалі!

Дарэчы, Валеры сёньня карыстаецца беларускай нашмат больш, чым раней. Таксама, як i некалькi iншых маiх сяброў. Яшчэ нядаўна я наракала, што мне няма з кім практыкавацца ў беларускай мове, калі амаль усе «мае» беларусы — расейскамоўныя. Я вырашыла, што буду ў зносінах з беларусамі карыстацца выключна беларускай мовай.

Раней ці пазней яны пачынаюць мне адказваць таксама па-беларуску. Такім чынам, вакол мяне, чэшкі, «беларускае асяроддзе» ўзнікае параўнальна лёгка і хутка.

Дык вось, беларусы, пакіньце апраўданні, што няма асяроддзя i пачніце яго актыўна ствараць.

З густам да таго! (З ахвотай да добрай дзейнасці!) Зычу вам поспехаў.

P. S. 1: Лічыце, што мне, як іншаземцы, у гэтым прасьцей? Так, з аднаго боку гэта праўда. Мае сябры адчуваюць сорам, што яны не карыстаюцца мовай продкаў, калі нават чэшка здолела яе вывучыць.

Іх гэта вельмі ўражае і захапляе. З іншага боку, мне нашмат складаней. Мне ж таксама лягчэй гаварыць на расейскай, якую я адзінаццаць гадоў вывучала, па якой у мяне ёсць міжнародны дзяржаўны экзамен… У беларускай мне часта не хапае слоўнікавага запасу… Маё асяроддзе зусім іншае, мне цяжка зразумець «дух беларускай мовы», не маю правільнага акцэнту, часам не там стаўлю націск… Але, гэта ж мяне не спыніць!

P. S. 2: Я добра ўсведамляю, што гаворачы пра «беларускае асяроддзе», вы маеце на ўвазе нашмат больш, чым толькі мову. Але, як эколаг па адукацыі, я ведаю, што асяроддзе складаецца з мноства асобных элементаў. Кожны з іх мае сваё значэнне і мы не можам сказаць, што не варта бараніць адзін кавалак асяроддзя, калі іншыя руйнуюцца. Мэтаскіраваная, актыўная абарона кожнай часткі, нават самай маленькай, вельмі важная для агульнага выніку.

Святлана Вранова, «Наша Нiва»